بررسی احداث سد محمدآباد بر سطح ایستابی آبخوان دشت گرگان با استفاده از modflow

یکی از راهکار های اساسی برای جلوگیری از کاهش ذخایر آب های زیرزمینی مهار آب های سطحی است. رودخانه دائمی محمدآباد یکی از منابع مهم تأمین آب دشت گرگان است که از سرشاخه های جنوبی گرگان رود در استان گلستان می باشد. متوسط آورد سالانه رودخانه بر اساس آمار ایستگاه سرمو 42 میلیون متر مکعب در سال است. برای کنترل آب رودخانه محمدآباد، بهره برداری از اراضی پایاب سد، کنترل سیلاب شهر فاضل آباد و روستا های پایاب و نیز کاهش برداشت از آب های زیرزمینی در منطقه، احداث سد محمدآباد پیشنهاد شد. این سد از نوع خاکی با هسته رسی و حجم مخزن 40 میلیون متر مکعب است. هنگام پر آبی سطح آب در پشت سد تا ارتفاع 8/71 بالا می رود که می تواند نقش به سزایی در تغذیه سفره های آب زیرزمینی منطقه و در نتیجه افزایش سطح ایستابی آب سفره داشته باشد. مدل ریاضی modflow مدلی رایج در شبیه سازی انواع جریان های ماندگار و انتقالی در آبخوان های آزاد و تحت فشار می باشد. بر این اساس هدف از تحقیق حاضر ارزیابی دقّت مدل ریاضی modflow جهت بررسی اثرات سد محمدآباد بر تراز سطح ایستابی می باشد. در این تحقیق پس از تهیّه لایه های ورودی به مدل در محیط سامانه اطّلاعات جغرافیایی (gis)، شرایط مرزی و شبکه بندی آبخوان تعیین شد، سپس با استفاده از اطّلاعات چاه های پیزومتری و سایر مطالعات اقدام به واسنجی مدل در شرایط پایدار و نا پایدار نموده و برای کسب اطمینان از نتایج شبیه سازی آزمون صحّت سنجی انجام شد. سپس 3 سناریوی،سطح ایستابی آبخوان در شرایط تراز نرمال مخزن، در شرایط 50 درصد تراز نرمال مخزن و در شرایط خشکسالی شدید نسبت به شرایط خشکسالی نرمال جهت بررسی اثرات احداث سد محمد آباد بر روی تراز سطح ایستابی به صورت جداگانه به مدل اعمال شد. نتایج حاکی از آن است که با احداث سد در شرایط تراز نرمال مخزن، تراز سطح ایستابی افزایش می یابد و در شرایطی که حجم مخزن سد نصف شرایط تراز نرمال می شود و مخزن در شرایط خشکسالی قرار دارد، تراز سطح ایستابی نسبت به حالتی که مخزن در حالت نرمال قرار دارد کاهش می یابد.